Het grondwater zakt, de waterlopen drogen op.
We beleven de vijfde droge zomer in zes jaar tijd. De hitte en de droogte houden ons reeds weken in hun greep. De grondwaterstanden staan als nooit tevoren dramatisch laag. Onze drinkwatervoorziening staat zwaar onder druk. De natuur verdroogt, de landdieren sterven van de dorst en de vissen van te weinig water.
De media wijst naar de landbouw. Straf toch? In de jaren ’50, ’60, ’70… was er véél meer landbouw bij ons. Daarenboven springen de landbouwers de verlopen decennia veel zuiniger om met het grondwater dankzij meer verfijnde systemen om hun akkers te bevloeien. Bijna al het water dat de landbouw gebruikt sijpelt nu terug in de grond. Naar de landbouw wijzen voor de lage grondwaterstanden vind ik al te gemakkelijk en niet eerlijk tegenover hen.
Hoe komen de grondwaterstanden zo alarmerend laag? Mijn mening daarover:
a. Bij (vooral grote) bouwwerven wordt nog steeds massaal grondwater opgepompt en in de riolen geloosd. Dit water vloeit naar de zee en gaat alzo verloren. b. De beken werden en worden nog steeds bij infrastructuurwerken recht getrokken of overwelfd. Grachten worden dicht gegooid en/of omgeleid. De lager gelegen gronden waarin ze destijds uit de oevers traden zijn nu bouwgrond. c. Beken en grachten worden niet meer uitgediept en schoon gemaakt. d. De verharding blijft in snel tempo toenemen. e. Minder groene zones. f. Het aanleggen van bossen blijft dode letter. Het ontbossen gaat verder. g. Bij nieuwe bouwprojecten en grote renovatiewerken moeten regenputten met meer dan 5.000 liter ingegraven worden. Het aanleggen van wadi’s (*) moet gestimuleerd worden. h. Onvoorstelbaar waterverlies. In 2019 ging in Vlaanderen 70 miljoen kubieke meter drinkwater verloren. 61 miljoen kubieke meter ging verloren door lekkende waterleidingen, toevoer- en distributieleidingen, reservoirs e.d.m.: een gigantische hoeveelheid! Het restant van 9 miljoen kubieke meter is toe te schrijven aan het spoelen van de leidingen en bluswater van de brandweer. De kost van het totale waterverlies in dat jaar bedroeg 36 miljoen euro. Normaal toch dat je het dan niet uitgelegd krijgt dat de landbouwers hun akkers niet meer mogen besproeien?
Er moet dus onverwijld ingezet worden op:
a. Het grondwater dat opgepompt wordt bij bouwwerven mag niet langer weglopen via de riolen, maar moet opgevangen worden en afgeleid worden naar de dichtsbijliggende beek of gracht. b. Het rechttrekken en/of overwelven van natuurlijke waterlopen en grachten moet stoppen; c. Beken en grachten moeten regelmatig uitgediept en schoon gemaakt worden. d. Het verharden moet ook stoppen. Nu al is 14% van Vlaanderen reeds verhard. Elke vierkante meter beton of steen die vandaag wordt vervangen door groen helpt. Het water kan opnieuw in de bodem zakken. Insecten, vogels en dieren vinden opnieuw een leefgebied en het bodemleven verbetert. In het kader van de ‘betonstop’ (tegen 2040 mag er geen nieuwe open ruimte worden aangesneden) besliste de Vlaamse overheid een budget te voorzien om via een (beperkte) onthardingspremie particulieren, bedrijven, scholen… te stimuleren om te kiezen voor waterdoorlatende opritten en ontharding op hun eigendom. e. Er moeten meer inspanningen geleverd worden om Vlaanderen ‘groener’ te maken. Ons groen mag niet langer meer opgeofferd worden voor de bouwwoede. f. In versneld tempo meer bossen aanleggen. Sinds 1997 is er geen significante stijging of daling waar te nemen van het aantal hectaren bos. We blijven reeds 25 jaar stokken op 140.380 hectaren bos. g. Momenteel is de bouwheer verplicht om een regenput van 5.000 liter te plaatsen. Door de steeds frequente en steeds langer durende droogten is het aangewezen om regenputten van 20.000 liter of meer in te graven. Voor grotere bouwprojecten (flatgebouwen, sociale wijken…) uiteraard meerdere regenputten van 20.000 liter.Ook het aanleggen van wadi’s (*) zou moeten verplicht worden bij grote bouw- of verbouwingswerken. h. Het drinkwaterverlies moet dringend aangepakt worden. Alle watermaatschappijen moeten véél beter doen! We kunnen het ons niet veroorloven om drinkwater te blijven verspillen. Er zal meer dan een tandje bijgestoken moeten worden willen de watermaatschappijen tegen 2025 hun waterverliezen gehalveerd te zien.
Het is hoogdringend om nu onverwijld in Vlaanderen een solide waterbeleid op poten te zetten dat niet ten koste mag gaan van de boer of de voedselproductie!
(*) ‘Wadi’ is oorspronkelijk een Arabisch woord dat ‘dal, rivierbedding’ betekent, maar in het Nederlands is er een afkorting voor bedacht. Water Afvoer voor Drainage en Infiltratie. Een ‘wadi’ is eigenlijk een verlaging van het landschap of in de tuin waar overtollig water naartoe stroomt en daar in de bodem sijpelt. Dat helpt de natuur een handje tegen droogte en wateroverlast. Afhankelijk van de ondergrond blijft het water er nog een tijdje staan zodat bloemen en planten er van kunnen profiteren.
Foto: Waterdoorlatende wegbedekking in een garagecomplex.
