Kerstboomverbrandingen
Reeds lang voor het ontstaan van het christendom in onze streken was het traditie om vuren aan te steken en vervolgens te doven als een soort ritueel om het voorbije jaar af te sluiten. Nieuwe vuren werden vervolgens aangestoken om het nieuwe jaar te verwelkomen. Deze heidense traditie nam het christendom over in de christelijke traditie. Zo ontstond het gebruik om alle kerstgroen na de kerstdagen ritueel te verbranden.
De kerstboomverbranding is een oeroude traditie dat het nieuwe jaar inluidt. Eens Driekoningen voorbij wordt de kerstboom van alle versiering ontdaan. De kerstbomen worden op een open plek (of op het strand) op een hoop gegooid en verbrand. Dit gebeuren gaat meestal gepaard met een gezellig buurtfeest met muziek en gezang, aangevuld met drank en eten rond de gezellige warmte en het knetteren van de stapel brandende kerstbomen.
Sinds een paar jaren staat nu ook déze aloude en warme traditie ter discussie. Verbieden of niet? Vanuit milieustandpunt zouden bij het verbranden immers schadelijke stoffen vrijkomen. Specifieke meetgegevens van de uitstoot bij het verbranden van de kerstbomen heb ik tot dusver nergens gevonden. Kerstboomverbrandingen zijn (of moet ik vanaf nu ‘waren’ neerpennen?) immers een jaarlijks eenmalig gebeuren waardoor de impact op de luchtkwaliteit toch beperkt blijft. De uitstoot moet nu ook niet over gedramatiseerd worden. Overigens geeft de Vlaamse Milieumaatschappij ook geen adviezen over de al of niet wenselijkheid van kerstboomverbrandingen.
Vuur stoken in open lucht is inderdaad strikt verboden. In theorie dus ook geen verbrandingen van kerstbomen. De wet voorziet echter een uitzondering: “kerstboomverbrandingen zijn toegestaan in het kader van ‘folkloristische evenementen” en op voorwaarde dat: a. het gaat om onversierde bomen; b. de verbranding gebeurt op minstens 100 meter afstand van bewoning en c. de gemeente (samen met de brandweer) schriftelijke toestemming verleent.
Ook hier in mijn woonplaats, op Ver Assebroek, was er elk jaar een kerstboomverbranding. Er kwam steeds een massa volk af op dit jaarlijks vuurspektakel. Dit avondevenement werd omkaderd met muziekoptredens, eet- en dranktenten, diervriendelijk vuurwerk, lasershow en kermisattracties voor de kinderen. Helaas! Driewerf helaas! Nu blijkt dat de 25ste editie (11 januari 2020) de laatste Verbranding op Ver Assebroek was. Wellicht door de coronapandemie konden dit evenement niet doorgaan in 2021 en 2022. Maar waarom werd er niet dit jaar met die traditie terug aangeknoopt? Bij navraag bij de bevoegde stadsdienst bleek dat er ook voor dit jaar (2023) geen enkele aanvraag tot vergunning werd ingediend.
Persoonlijk vind ik dat een spijtige evolutie. Ik pleit voor het behoud van deze oude traditie. De laatste jaren is al zoveel aan folklore en tradities verloren gegaan, verdwenen of verboden. Elk jaar hebben steeds minder kerstboomverbrandingen plaats. Steeds meer gemeenten stappen ervan af omwille van de gevolgen voor het milieu. In onze West-Vlaamse provincie blijven amper zes dappere gemeenten hangen in ‘de tijd van toen’.
Milieuorganisaties pleiten om deze vuurspektakels te verbieden omdat het niet goed is voor de luchtkwaliteit en onze gezondheid. Dat kan misschien wel zijn. Maar voor mij is dat maar een mager argument voor een eenmalig, jaarlijks terugkerend evenement. De impact op het milieu is vrij beperkt juist omdat het maar eens per jaar plaatsvindt. Het mag zeker niet opgeblazen worden. En al zeker niet op dezelfde lijn geplaatst worden met die andere megagrote vervuilers: zware industrie, autoverkeer, vliegverkeer, gascentrales, raketlanceringen, vulkaanuitbarstingen, bosbranden… die ons leefmilieu verpesten en onze gezondheid schaden. Elke dag met de houtkachel stoken is veel schadelijker. Er zijn dagen waar wij onze vensters en deuren gesloten moeten houden om de vervuiling en de stank van houtverbranding buiten te houden. De was kan dan uiteraard ook niet buiten te drogen gehangen worden.
Ik hoop uit de grond van mijn hart dat er volgend jaar meer dan de huidige zes dappere gemeenten zullen zijn waar kerstboomverbrandingen zullen gehouden worden. Ik duim dan ook dat er vanaf volgend jaar ook hier in Assebroek opnieuw een Kerstboomverbranding zal worden georganiseerd.
